Saklı pay sahibi mirasçılar diğer mirasçılara nazaran hakları daha fazla korunan mirasçılardır. Bu koruma ise kanundan kaynaklanmaktadır. Miras bırakan kanundaki düzenlemeler sebebi ile saklı pay sahibi mirasçıların bu payları üzerinde bir tasarruf hakkına sahip değillerdir. Saklı pay sahibi mirasçılar ise miras bırakanın;
Altsoyu
Anne ve babası ile
Eşidir.
Ancak miras bırakan saklı pay mirasçısı olmayanların miras payları üzerinde serbestçe tasarrufta bulunabileceklerdir.
Saklı pay oranları ise kanunda açıkça düzenlenmiştir. Bu oranlar mirasçılara göre değişkenlik göstermektedir. Saklı pay oranları;
- Altsoy için yasal miras payının yarısı (1/2)
- Anne ve babanın her biri için yasal miras payının dörtte biri (1/4) ve
- Sağ kalan eş için 1. Zümre veya 2. Zümre ile birlikte mirasçı olunması ihtimalinde yasal miras payının tamamı, diğer durumlarda ise yasal miras payının dörtte üçü (3/4) olacaktır.
Mirasçının Saklı Pay Hakları Nedir?
Yeni Medeni Kanunda yapılan düzenlemeler ile saklı pay oranlarının bir hayli indirilmiş olduğu görülmektedir. Bunun sebebi ise hem doktrinde hakim olan görüş hem de bu yönde mevcut olan “saklı payları azaltma” yönündeki uluslar arası eğilimdir. Yeni Medeni kanun 01.01.2002 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Bu tarihten önce gerçekleşen ölümlerde saklı payın belirlenmesinde ise eski kanundaki düzenlemeler göz önünde bulundurulacaktır. Bunun sebebi ise “Mirasçılık ve mirasın geçişi, miras bırakanın ölümü tarihinde yürürlükte olan hükümlere göre belirlenir.” Şeklindeki kanun maddesidir. Bu sebepledir ki saklı pay oranlarına ilişkin eski kanundaki düzenlemelerin de bilinmesinde fayda vardır. Eski Medeni Kanuna göre saklı pay oranları;
- Altsoy için yasal miras payının dörtte üçü (3/4)
- Ana ve babanın her biri için yasal miras payının yarısı (1/2)
- Kardeşlerden her biri için yasal miras payının dörtte biri (1/4)
- Sağ kalan eşin altsoy ile beraber mirasçı olması halinde yasal miras payının tümü, diğer mirasçılar ile beraber mirasçı olması ya da tek başına mirasçı olması halinde yasal miras payın yarısı (1/2) olacak şekildedir.
Ayrıca belirtmek gerekir ki 01.01.2002 tarihinden önce gerçekleşen ölümler sebebi ile miras payı ve saklı pay oranlarının belirlenmesinde kanundaki yeni düzenleme değil yukarıda belirtmiş olduğumuz eski düzenleme göz önünde bulundurulacaktır. Burada önemli olan kısım miras bırakanın ölüm tarihidir. Tenkise konu olacak işlemin eski kanunun yürürlükte bulunduğu tarihte yapılmış olması eski kanun hükümlerinin uygulanmasını gerekli kılmayacak yine miras bırakanın ölüm tarihi göz önünde bulundurulacaktır. Yukarıda belirlenen tüm saklı payların toplam terekeden çıkarılması ile miras bırakanın miras üzerinde tasarruf edebileceği bölüm ortaya çıkmış olacaktır. Bununla beraber miras bırakanın tasarruf edebileceği kısmın belirlenmesinde kanunda belirli bazı özel durumlar da düzenlenmiştir.Tasarruf edilebilir kısmın hesabı.
